Nguyên nhân gây ra triệu chứng nấc cục và cách chữa trị

Chào bác sĩ, tôi tên là Vinh. Hai ngày nay vợ tôi thường bị nấc cục, cơn kéo dài khiến cho cô ấy vô cùng mệt mỏi. Tôi không biết vợ tôi bị làm sao, mong bác sĩ cho tôi lời khuyên.

Trả lời:

Chào bạn Vinh, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Chúng tôi nhận thấy vợ bạn đang có triệu chứng nấc cục kéo dài. Để cho bạn có cái nhìn cụ thể hơn về triệu chứng mà vợ bạn đang mắc phải, bạn có thể tham khảo một số thông tin dưới đây:

1. Nấc cục là gì?

2. Nguyên nhân gây ra nấc cục

• Các yếu tố nguy cơ gây nấc cục

3. Nấc cục có nguy hiểm không

4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

5. Điều trị chứng nấc cục

6. Cách ngăn ngừa nấc cục

1. Nấc cục là gì?

Nấc cục là những cơn co thắt không kiểm soát và lặp đi lặp lại của cơ hoành. Cơ hoành là cơ ngay bên dưới phổi, đánh dấu ranh giới giữa ngực và bụng. Chức năng của chúng là giúp điều hòa nhịp thở. Khi cơ hoành co, phổi sẽ lấy oxy từ môi trường bên ngoài. Khi cơ hoành giãn, phổi sẽ loại thải carbon dioxide.

Khi cơ hoành co nhưng không tuân thủ theo nhịp điệu sẽ gây ra nấc cục. Mỗi cơn co thắt của cơ hoành làm cho thanh quản và dây thanh âm đột ngột đóng lại. Điều này dẫn đến không khí đột nhiên tràn vào phổi. Cơ thể bạn sẽ phản ứng lại bằng tiếng thở hổn hển hay tiếng thỏ thẻ, tạo ra âm thanh đặc trưng của nấc cục.

Sự xuất hiện của nấc cục

Không có cách nào có thể dự đoán trước khi nào nấc cục xảy ra. Với mỗi cơn co thắt, thường có sự thắt chặt ngực hoặc cổ họng nhẹ trước khi bạn tạo ra âm thanh nấc cục đặc trưng.

Hầu hết các trường hợp nấc cục bắt đầu và kết thúc đột ngột, vì không có lý do rõ ràng. Mỗi cơn thường chỉ kéo dài vài phút. Nấc cục kéo dài hơn 48 giờ được coi là nấc cục kéo dài. Nấc cục kéo dài hơn hai tháng được coi là nấc cục khó chữa, hoặc khó kiểm soát.

2. Nguyên nhân gây ra triệu chứng nấc cục

Nhiều nguyên nhân gây nấc cục đã được xác định. Tuy nhiên, không có danh sách chính xác nào về các yếu tố kích thích gây ra nấc. Nấc cục thường đến và đi vì không có lý do rõ ràng.

Các nguyên nhân thường gặp của các nấc cục ngắn hạn bao gồm:

• Ăn quá nhiều
• Ăn thức ăn cay
• Nghiện rượu
• Uống đồ uống chứa carbonate, chẳng hạn như soda
• Sử dụng thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh
• Sự thay đổi đột ngột nhiệt độ không khí
• Nuốt không khí trong khi nhai kẹo cao su
• Hứng thú hoặc căng thẳng cảm xúc
• Nuốt quá nhiều không khí

Nấc cục kéo dài hơn 48 tiếng được phân nhóm theo các loại kích thích gây ra hiện tượng này.

Phần lớn nấc cục kéo dài gây ra do chấn thương hoặc kích thích thần kinh phế vị hoặc thần kinh hoành. Các dây thần kinh phế vị và dây thần kinh hoành điều khiển sự chuyển động của cơ hoành. Những dây thần kinh này có thể bị ảnh hưởng bởi:

• Kích thích màng nhĩ, có thể gây ra do vật lạ
• Kích thích hoặc đau nhức cổ họng
• Bướu cổ (phì đại tuyến giáp)
• Trào ngược dạ dày thực quản (axit từ dạ dày trào ngược vào thực quản, ống vận chuyển thức ăn từ miệng đến dạ dày)
• Khối u hoặc nang thực quản

Các nguyên nhân khác của nấc cục có thể liên quan đến hệ thần kinh trung ương (CNS). Hệ thần kinh trung ương bao gồm não và tủy sống. Nếu hệ thần kinh trung ương bị tổn thương, cơ thể bạn sẽ mất khả năng kiểm soát nấc cục. Tổn thương hệ thần kinh trung ương có thể dẫn đến nấc cục kéo dài bao gồm:

• Đột quỵ
• Đa xơ cứng (một bệnh thoái hoá thần kinh mãn tính)
• U bướu
• Viêm màng não và viêm não (nhiễm trùng có thể gây phù não)
• Chấn thương đầu hoặc tổn thương não
• Não úng thủy (sự tích tụ của dịch trong não)
• Giang mai thần kinh và các bệnh nhiễm trùng não khác

Nấc cục kéo dài hơn cũng có thể do:

• Lạm dụng rượu
• Sử dụng thuốc lá
• Một phản ứng với phương pháp gây mê sau phẫu thuật
• Một số loại thuốc nhất định
• Bệnh đái tháo đường
• Sự mất cân bằng điện giải
• Suy thận
• Dị dạng động tĩnh mạch (một tình trạng trong đó các động mạch và tĩnh mạch lộn xộn trong não)
• Điều trị ung thư và hóa trị liệu
• Bệnh Parkinson (bệnh thoái hóa não)

Đôi khi, một thủ thuật y khoa có thể vô tình gây phát triển chứng nấc cục kéo dài. Chúng có thể gây ra bởi các thủ thuật được sử dụng để điều trị hoặc chẩn đoán các tình trạng khác, bao gồm:

• Sử dụng ống thông để tiếp cận cơ tim
• Đặt stent thực quản để mở rộng lòng thực quản
• Nội soi phế quản (khi dụng cụ được sử dụng để đưa vào nhìn trong phổi)
• Phẫu thuật mở khí quản (phẫu thuật rạch mở khí quản ở cổ để cơ thể có thể hít thở khí bình thường nguyên nhân do tắc nghẽn đường thở)

Các yếu tố nguy cơ bị nấc cục

Nấc cục có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi. Chúng thậm chí có thể xảy ra trong giai đoạn bào thai vẫn còn trong tử cung của người mẹ. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm tăng khả năng phát triển nấc cục.

Bạn có thể dễ bị tổn thương nếu bạn:

• Là nam giới
• Trải qua những phản ứng tinh thần hoặc cảm xúc mãnh liệt, từ sự lo lắng đến hứng thú
• Được gây mê toàn thân (bạn đã được đưa vào giấc ngủ trong quá trình phẫu thuật)
• Phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật bụng

3. Bị nấc cục có nguy hiểm không

Nếu không được điều trị, các nấc kéo dài có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và ăn uống của bạn,  lâu ngày sẽ dẫn đến:

• Mất ngủ
• Kiệt sức
• Suy dinh dưỡng
• Giảm cân
• Mất nước

4. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu bạn vẫn có nấc cục sau 48 giờ, hãy đến khám bác sĩ .

Nếu nguyên nhân gây nấc của bạn không rõ ràng, bác sĩ của bạn có thể đề nghị một số xét nghiệm để đánh giá và tìm nguyên nhân nấc cục cụ thể

Nếu nấc cục kéo dài và là biểu hiện của bệnh lý nghiêm trọng, thì có thể sẽ phải dùng một số thuốc  hoặc các biện pháp đặt máy hoặc đặt dụng cụ hỗ trợ điều chỉnh để điều trị.

5. Điều trị chứng nấc cục

Hầu hết  nấc cục không phải là trường hợp cấp cứu trong y khoa. Tuy nhiên, nếu bị nấc cục kéo dài có thể gây khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn có nấc kéo dài hơn hai ngày. Bác sĩ của bạn có thể xác định mức độ nghiêm trọng của nấc cục và đưa ra các lời khuyên cũng như các chăm sóc y tế phù hợp.

Có nhiều lựa chọn trong điều trị nấc cục. nếu nấc cục chỉ xảy ra trong thời gian ngắn thì không cần phả dùng thuốc hay can thiệp y tế. 

Mặc dù vẫn các phương pháp sau vẫn chưa được chứng minh là thực sự có tác dụng ngừng cơn nấc cục, nhưng bạn vẫn có thể thử sử dụng nếu có cơn nấc cục:

• Thở vào túi giấy.
• Ăn một thìa cà phê đường.
• Ngưng thở trong vài giây.
• Uống một ly nước lạnh.
• Kéo lưỡi của bạn.
• Nâng lưỡi gà bằng muỗng. Uvula của bạn là mô mảnh thịt lủng lẳng ở phía sau cổ họng của bạn, bạ có thể thấy nó rõ ràng khi há lớn miệng.
• Ngồi gấp gối, ép đầu gối của bạn vào ngực và duy trì vị trí này.
• Hãy thử cách biện pháp Valsalva bằng cách mím môi chặt và bịt chặt mũi và thở ra mạnh).
• Thư giãn và hít thở một cách chậm chạp, kiểm soát.

6. Cách ngăn ngừa nấc cục

Không có phương pháp nào được chứng minh có thể phòng ngừa nấc cục. Tuy nhiên, nếu bạn nấc cục thường xuyên, bạn có thể cố gắng tránh phơi nhiễm với các yếu tố kích thích đã biết trước đó.

Những điều sau đây có thể giúp giảm nguy cơ mắc chứng nấc cục:

• Đừng ăn quá nhiều.
• Tránh đồ uống có ga.
• Bảo vệ bạn khỏi sự thay đổi nhiệt độ đột ngột.
• Không uống rượu.
• Giữ bình tĩnh, và cố gắng tránh phản ứng cảm xúc hoặc thể chất dữ dội.

Trong trường hợp của vợ bạn Vinh đã bị nấc cục 2 ngày thì bạn nên đưa vợ đi khám để tránh những hợp xấu có thể xảy ra. Nếu bạn cần giúp đỡ, hãy gọi cho Hello Doctor chúng tôi theo số điện thoại: 1900 1246, chúng tôi luôn sẵn lòng được hỗ trợ cho bạn.

Cảm ơn bạn đã quan tâm!

Nếu bạn cần hỗ trợ hay có câu hỏi cần gửi tới bác sĩ Hello Doctor vui lòng gửi thông tin tại đây.